اسلام
اسلام یکی از بزرگترین ادیان جهان است که در قرن هفتم میلادی توسط پیامبر محمد (ص) در شبه جزیره عربستان بنیان گذاشته شد. کلمه "اسلام" به معنای "تسلیم" یا "تسلیم شدن در برابر خداوند" است. پیروان اسلام، مسلمان نامیده میشوند.
اسلام دینی یکتاپرست است که بر پایه ایمان به خدای یگانه (الله) استوار است. مسلمانان معتقدند که قرآن، کتاب مقدس اسلام، کلام خداوند است که توسط فرشته وحی (جبرئیل) به پیامبر محمد (ص) نازل شده است.
اسلام دارای دو شاخه اصلی است: شیعه و سنی. این دو شاخه در برخی از تفسیرها و اعمال دینی با یکدیگر تفاوت دارند، اما در اصول اساسی اسلام مشترک هستند.
ارکان اسلام (پنج رکن)
- شهادتین: گواهی دادن به یگانگی خداوند و پیامبری محمد (ص)
- نماز: اقامه نماز پنجگانه در طول روز
- روزه: روزه گرفتن در ماه رمضان
- زکات: پرداخت صدقه واجب به نیازمندان
- حج: زیارت خانه خدا (کعبه) در مکه، حداقل یک بار در طول زندگی برای کسانی که توانایی مالی و جسمی دارند
اصول اعتقادی اسلام
- توحید: اعتقاد به یگانگی خداوند
- نبوت: اعتقاد به پیامبران الهی، از آدم تا محمد (ص) که خاتم پیامبران است
- معاد: اعتقاد به روز قیامت و حسابرسی اعمال
- کتب آسمانی: اعتقاد به کتب آسمانی از جمله قرآن، تورات، انجیل و زبور
- فرشتگان: اعتقاد به وجود فرشتگان به عنوان مخلوقات خداوند
قرآن کریم
قرآن کتاب مقدس مسلمانان است که به زبان عربی نازل شده و شامل 114 سوره و 6236 آیه است. مسلمانان معتقدند که قرآن کلام خداوند است که بدون هیچ تغییری به دست ما رسیده است.
قرآن شامل دستورات اخلاقی، احکام شرعی، داستانهای پیامبران پیشین، وعدهها و هشدارها، و راهنماییهایی برای زندگی فردی و اجتماعی است. تلاوت، حفظ و عمل به قرآن از مهمترین عبادات در اسلام محسوب میشود.
تاریخچه اسلام
اسلام در سال 610 میلادی با نزول وحی بر پیامبر محمد (ص) در غار حرا در نزدیکی مکه آغاز شد. پیامبر اسلام به مدت 23 سال به تبلیغ دین اسلام پرداخت. در سال 622 میلادی، پیامبر و پیروانش از مکه به مدینه هجرت کردند که این رویداد مبدأ تقویم هجری قمری است.
پس از رحلت پیامبر در سال 632 میلادی، مسلمانان بر سر جانشینی ایشان به دو گروه اصلی تقسیم شدند: شیعیان که معتقد بودند امام علی (ع) جانشین بر حق پیامبر است، و اهل سنت که خلافت ابوبکر، عمر، عثمان و سپس علی را پذیرفتند.
در قرون بعدی، اسلام به سرعت در خاورمیانه، آفریقای شمالی، آسیای مرکزی و بخشهایی از اروپا و آسیای جنوب شرقی گسترش یافت. امپراتوریهای بزرگ اسلامی مانند امویان، عباسیان، فاطمیان، عثمانی، صفویه و مغول هند شکل گرفتند که هر یک نقش مهمی در گسترش و توسعه تمدن اسلامی داشتند.
610 میلادی - آغاز نزول وحی
نزول اولین وحی بر پیامبر اسلام (ص) در غار حرا
622 میلادی - هجرت به مدینه
هجرت پیامبر و مسلمانان از مکه به مدینه و آغاز تقویم هجری
630 میلادی - فتح مکه
بازگشت پیامبر به مکه و فتح صلحآمیز این شهر
632 میلادی - رحلت پیامبر
رحلت پیامبر اسلام (ص) و آغاز دوران خلفای راشدین
750-1258 میلادی - خلافت عباسی
دوران طلایی تمدن اسلامی و پیشرفتهای علمی و فرهنگی
اسلام در دنیای معاصر
امروزه اسلام با بیش از 1.8 میلیارد پیرو، دومین دین بزرگ جهان است و با سرعت بیشتری نسبت به سایر ادیان در حال رشد است. مسلمانان در سراسر جهان پراکنده هستند، اما بیشترین تمرکز آنها در خاورمیانه، آفریقای شمالی، آسیای جنوبی و جنوب شرقی است.
در دنیای معاصر، مسلمانان با چالشهای متعددی مواجه هستند، از جمله تلاش برای حفظ هویت دینی در جوامع سکولار، مقابله با افراطگرایی، و تلاش برای ارائه تفسیرهای معاصر از اسلام که با نیازهای دنیای مدرن سازگار باشد.
گفتگوی بین ادیان، صلح و همزیستی مسالمتآمیز، حقوق بشر، عدالت اجتماعی، و حفاظت از محیط زیست از جمله موضوعاتی هستند که امروزه در گفتمان اسلامی مورد توجه قرار گرفتهاند.
تعداد پیروان
1.8 میلیارد
گستره جغرافیایی
بیش از 120 کشور
تاریخ پیدایش
610 میلادی
کتب مقدس
- قرآن
- نهج البلاغه
- صحیفه سجادیه
مناطق اصلی
- خاورمیانه
- آسیای جنوبی
- آفریقای شمالی
- جنوب شرق آسیا
شیعه
حدود 10-15% از مسلمانان جهان
سنی
حدود 85-90% از مسلمانان جهان
صوفیه
گرایش عرفانی در میان شیعه و سنی
سهم اسلام در تمدن جهانی
تمدن اسلامی سهم بزرگی در پیشرفت علوم، هنر، معماری، ادبیات و فلسفه داشته است. دانشمندان مسلمان در زمینههای ریاضیات، نجوم، پزشکی، شیمی، فیزیک و جغرافیا پیشرفتهای چشمگیری داشتهاند.
در دوران طلایی تمدن اسلامی (قرن 8 تا 14 میلادی)، مراکز علمی مانند بیت الحکمه در بغداد، دانشگاه الازهر در قاهره و دانشگاه قرویین در فاس مراکش، به عنوان مهمترین مراکز علمی جهان شناخته میشدند.
معماری اسلامی با مساجد، مدارس، کاخها و بناهای تاریخی خود، میراث ارزشمندی برای بشریت به جا گذاشته است. هنر خوشنویسی، تذهیب، مینیاتور، فرشبافی و موسیقی نیز در فرهنگ اسلامی جایگاه ویژهای دارند.